Nafaka Davası Ve Boşanma Davasında Nafaka
4721 Sayılı Medeni Kanunda nafaka davası ve boşanma davasında nafakaya ilişkin hükümler 174. Madde ve devamında düzenlenmiş bulunmaktadır. Medeni Kanunda 4 çeşit nafakadan bahsedilmektedir: Tedbir nafakası, iştirak nafakası, yoksulluk nafakası ve yardım nafakası olarak düzenlenen nafaka türlerini aşağıda ayrıntılı şekilde açıklayacağız. Ayrıca boşanma davasında nafakanın nasıl talep edileceğini merak ediyorsanız Boşanma Davası Dilekçe Örneği başlıklı yazımızı incelemenizi tavsiye ederiz.
1)Tedbir Nafakası
Tedbir nafakası, boşanma davası olmadan talep edilen tedbir nafakası ve boşanma davası süresince talep edilebilecek tedbir nafakası olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.
Boşanma davası açılmadan tedbir nafakası Medeni Kanun m. 195, 196 ve 197 hükümlerine dayanarak talep edilebilecektir.
- Birliğin korunması
- Genel olarak Madde 195 – Evlilik birliğinden doğan yükümlülüklerin yerine getirilmemesi veya evlilik birliğine ilişkin önemli bir konuda uyuşmazlığa düşülmesi hâlinde, eşler ayrı ayrı veya birlikte hâkimin müdahalesini isteyebilirler.
- Eşler birlikte yaşarken
Madde 196 – Eşlerden birinin istemi üzerine hâkim, ailenin geçimi için her birinin yapacağı parasal katkıyı belirler. Eşin ev işlerini görmesi, çocuklara bakması, diğer eşin işinde karşılıksız çalışması, katkı miktarının belirlenmesinde dikkate alınır. Bu katkılar, geçmiş bir yıl ve gelecek yıllar için istenebilir.
Birlikte yaşamaya ara verilmesi
Madde 197 – Eşlerden biri, ortak hayat sebebiyle kişiliği, ekonomik güvenliği veya ailenin huzuru ciddî biçimde tehlikeye düştüğü sürece ayrı yaşama hakkına sahiptir. Birlikte yaşamaya ara verilmesi haklı bir sebebe dayanıyorsa hâkim, eşlerden birinin istemi üzerine birinin diğerine yapacağı parasal katkıya, konut ve ev eşyasından yararlanmaya ve eşlerin mallarının yönetimine ilişkin önlemleri alır. Eşlerden biri, haklı bir sebep olmaksızın diğerinin birlikte yaşamaktan kaçınması veya ortak hayatın başka bir sebeple olanaksız hâle gelmesi üzerine de yukarıdaki istemlerde bulunabilir.
Yukarıda belirtilen kanunun hükümlerinden de anlaşılacağı üzere boşanma davası olmaksızın tedbir nafakası talep edilebilmesinin temeli, evlilik birliğinin devamlılığını sağlanmaktır. Ortak konutu terk eden veya terk edilmesine neden olan veya ortak giderlere katılmayan eşin gerekli sorumluluklarını mahkeme aracılığı ile yerine getirmesiyle birlikte sorunların çözülerek evlilik birliğinin devamlılığı amaçlanmıştır. Boşanma davası olmaksızın tedbir nafakası eşlerden birinin yerleşim yerinde açılabileceği gibi son 6 aydır birlikte yaşanan konutun bulunduğu yer mahkemesinde de açılabilecektir. Görevli mahkeme Aile Mahkemeleridir. Anacak Aile Mahkemelerinin bulunmadığı yerlerde Asliye Hukuk mahkemeleri aile mahkemesi sıfatıyla davaya bakacaktır.
Boşanma davası açıldıktan sonra veya boşanma davası ile birlikte tedbir nafakası talep edilmesi hukukumuzda daha çok karşılaştığımız bir tedbir nafakası şeklidir. Tedbir nafakasına hükmedilmesini taraflardan birisi talep edebileceği gibi hakim resen gözeterek gerekli tedbirleri alabilecektir. Tedbir nafakasının amacı, ortak devam eden bir hayatın boşanma veya ayrılık davası sonucu ortak devam edemeyeceği sonucuyla birlikte oluşabilecek aksaklıkları önlemektir. Müşterek çocuğun bulunduğu taraf lehine özellikle mahkeme süresince tedbiren nafakaya hükmedilmektedir. Tedbir nafakasına dava tarihinden itibaren, davanın kesinleşmesine kadar ki süreç için hükmedilir.
Tedbir nafakası ödenmez ise, nafaka davası mahkeme ara kararı dayanak gösterilerek “ilamsız nafaka” icra yoluyla alacak tahsil edilebilecektir. Ancak az sonra diğer nafaka türlerinde görüleceği üzere nafakanın ödenmemesi neticesinde yer alan cezai sorumluluk tedbir nafakasında bulunmamaktadır.
2)İştirak Nafakası
İştirak nafakası, velayeti kendisine verilmeyen eş aleyhine çocukların giderlerine katılması için çocuk/çocuklar ergin oluncaya kadar ödenmesine hükmedilen nafaka türüdür. İştirak Nafakası için velayeti kendisine verilen eşin talepte bulunmasına gerek yoktur. Hakim tarafların ekonomik durumlar ve çocukların eğitim, yaş gibi durumları göz önünde bulundurarak iştirak nafakasına hükmedecektir.
İştirak nafakası, lehine nafakaya hükmedilen çocuğun ergin olması sürecine kadar ödenmesi yönünde hükmedilir. Ancak çocuğun eğitimine devam ediyor olması durumunda iştirak nafakası talep halinde yardım nafakasına dönerek eğitimin sonuna kadar devam edecektir.
İştirak nafakası ödenmez ise, mahkeme kararıyla birlikte nafaka alacağı “ilamlı” bir takibe konu olacaktır. “İlamlı nafaka” alacağı takibi, İcra ve İflas hükümleri açısından önem arz etmektedir. Çünkü bu tür takipler için özel istisnalar getirilmiştir. Getirilen istisnaların amacı nafaka alacağının daha kolay tahsil edilerek çocukların mağdur olmasını engellemektir. İlamlı nafaka icrasında istisnai haller şöyle sıralanabilir;
–Düzenlenecek olan sıra cetvelinde 1. Sırada yer alır,
–Emekli maaşına haciz konulabilir,
–Maaşın ¼’üne değil nafaka alacağı miktarı kadar haciz işlenebilir,
–Nafaka borçlusunun maaşında başkaca alacaklar (önceki tarihli olarak) bulunsalar bile 1. Sırada yer alır.
Ayrıca İİK m. 344 çerçevesinde aylık nafaka bedelinin ödenmemesi ve İcra Ceza Mahkemesine yapılacak şikayet ile; nafaka borçlusu aleyhine 3 aya kadar tazyik hapsine hükmedilecektir.
3)Yoksulluk Nafakası
Boşanma sonrası yoksulluğa düşecek olan eş, daha az kusurlu olmak şartıyla diğer eşten yoksulluk nafakası talep edebilecektir. Yoksulluk nafakası her somut olaya göre ve kusur durumuna göre hakim tarafından, talep halinde değerlendirilecektir. Yoksulluk durumu veya evlilik birliği devam ederken oluşan hayat standartları her evlilikte farklılık gösterdiğinden yoksulluk nafakası konusunda yer alan objektif şartlar yalnızca yukarıda açıklandığı gibidir.
Yoksulluk nafakası, boşanma davasıyla birlikte talep edilebileceği gibi, boşanma kararının kesinleşmesinden itibaren 1 yıl içerisinde de talep edilebilecektir.
Yoksulluk nafakası süreye bağlı olarak verilmez. Ancak lehine yoksulluk nafakasına hükmedilen taraf evlenir, ölür, evlenmese bile fiilen başkası ile birlikte yaşar veya haysiyetsiz hayat sürerse mahkeme kararı ile yoksulluk nafakası kaldırılabilir.
Nafaka Artırım Ve Azaltım Davaları
Nafakaya hükmeden mahkememe nafakayı günün ekonomik koşullarıyla birlikte tarafların alım gücüne göre karar vermektedir. Ancak ilerleyen süreçte, mahkemenin belirtmiş olduğu kriterlerde herhangi bir değişiklik olması durumunda; mahkemeden, daha önce verilen nafaka için nafaka azaltım veya nafaka artırım talebinde bulunulabilecektir.
Nafaka Davası Alacaklarında Zamanaşımı
Nafaka alacağına yönelik verilen mahkeme kararı herhangi bir zamanaşımına tabi değildir. Yani nafakaya ilişkin verilen mahkeme kararı yıllar sonra dahi icra edilebilmesi için geçerlidir. İlam kesinlikle zamanaşımına uğramayacaktır. Ancak ilamda yer alan ve biriken nafaka alacaklarının, muaccel hale geldiği tarihten itibaren 10 yıl geçmesiyle birlikte alacak zamanaşımına uğrayacaktır.
Uyarı!
Nafaka davaları, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nu hükümlerinin geçerli olduğu, mahkemelerde görüldüğünden bu süreçte kesinlikle bir avukat yardımı alınması gerekmektedir. Özellikle son yapılan değişikliklerle birlikte telafisi mümkün olmayan yeni usul kuralları getirilmiştir. “Usul esastan önce gelir” ilkesi doğrultusunda hareket eden hukuk davalarında yapılacak bir usul hatası ile hak kaybına uğrama ihtimali yüksek olduğundan alanında uzman avukatlarımız ile iletişime geçebilir ve kendinizi güvende hissedebilirsiniz. Lütfen yukarıda vermiş olduğumuz bilgilerin genel nitelikte bilgiler olduğunu ve her olayın somut özelliklerine göre farklılıklar göstereceğini unutmayınız.
Kocaeli’de Nafaka Davası Ve Boşanma Davasında Nafaka
Kocaeli ilinde bulunan avukatlık ofisimize gelerek KOCAELİ’de nafaka davaları ve süreçleriyle ilgili bilgi alabilir, nafaka davası ve aile hukuku alanında uzman Kocaeli avukatlarımıza danışabilirsiniz. Kocaeli/İzmit bölgesinde değilseniz, iletişim kısmında yer alan mail adresimiz ve telefon numaramız ile avukatlarımızla irtibata geçebilirsiniz.
Not: Ayrıca konuyla ilişkili olan EVLİLİK BİRLİĞİNİN TEMELİNDEN SARSILMASI (TMK m. 166) başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.