Kentsel Dönüşüm Projeleri Harçtan Muaf Mı?
11579 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun 31/05/2012 tarihinde resmi gazete yayımlanması ile birlikte, halk arasında kentsel dönüşüm projeleri olarak adlandırılan uygulamaların harçtan muaf olacağı düzenlenmiştir. Kanunun amacı afet riski altında olduğu belirtilen bölgelerde veya yapılarda hızlı bir şekilde dönüşüme giderek daha modern ve dayanıklı yapılar inşaa etmektir. Bu kapsamda yapılacak iş ve işlemlerdeki külfeti azaltmak amacıyla bir takım muafiyetler ve kolaylıklar düzenlenmiştir.
2011 yılında gündeme gelen ve her kesimin güzel uygulanması halinde, umutla baktığı bir proje olarak hayatımıza 2012’de giren kentsel dönüşüm sürecinde 9. Yılı geride bırakıyoruz. Bugüne kadar binlerce kentsel dönüşüm projesi ve yapısının devir işlemleri tamamlanmış olmasına rağmen uygulamada yaşanan aksaklıklar nedeniyle hak kayıplarına uğranmaktadır. Bazı tapu müdürlükleri maalesef kanunun açık hükmü olmasına rağmen kentsel dönüşüm vasıtası ile yapılmış işlemlerde kanuna aykırı olarak harç almaktadır. Kanun maddesine bakmak gerekirse; Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun Madde 7 Fıkra 9’da
“(9) (Değişik:29/11/2018-7153/24 md.) Bu Kanun uyarınca yapılacak olan ve Bakanlık, TOKİ, İller
Bankası Anonim Şirketi, İdare ve dönüşüme konu yapıların inşası işini yüklenen müteahhit ile malik ve en az bir yıldır kiracı veya sınırlı ayni hak sahibi olarak riskli yapıyı kullanan gerçek kişiler veya özel hukuk tüzel kişilerinden birinin taraf olduğu;
a) Bu Kanun kapsamındaki taşınmazların dönüşüme tabi tutulmadan önce ilk satışı, devri, tescili ve ipotek tesis edilmesi işlemleri ile bu Kanun kapsamında yapılacak uygulamalar neticesinde meydana gelen yeni yapıların malik, işi yüklenen müteahhit ve en az bir yıldır kiracı veya sınırlı ayni hak sahibi olarak riskli yapıyı kullanan gerçek kişiler veya özel hukuk tüzel kişilerine ilk satışı, devri, tescili ve ipotek tesis edilmesi
işlemleri,
b) Bu Kanun kapsamındaki bir yapıdan dolayı, bu Kanun kapsamındaki parsellerde veya alanlarda veya söz konusu parsel ve alanların dışındaki parsellerde yeni bir yapı yapılması ya da mevcut bir yapının satın alınması veya ipotek tesis edilmesi işlemleri,
c) Kanun kapsamında yapılacak uygulamalar neticesinde meydana gelen yeni yapıların işi yüklenen müteahhit, Bakanlık, TOKİ, İller Bankası Anonim Şirketi, İdare ve bunların iştirakleri tarafından gerçekleştirilecek ilk satışı, devri, tescili ve ipotek tesis edilmesi işlemleri, ile bu bentlerde belirtilen yapıların dönüşümüne ilişkin olarak Kanun uyarınca yapılacak diğer işlemler noter harcı, tapu harcı, belediyelerce alınan ücret ve harçlardan, veraset ve intikal vergisi, döner sermaye ücreti ve diğer ücretlerden, bu işlemler nedeniyle düzenlenecek kâğıtlar, resmî dairelerin mal ve hizmet alımlarına ilişkin ödemeler sebebiyle düzenlenen kâğıtlar da dahil olmak üzere damga vergisinden, bu Kanun kapsamındaki yapıların maliklerine ve malik olmasalar bile bu yapılarda kiracı veya sınırlı ayni hak sahibi olarak en az bir yıldır ikamet ettiği veya bunlarda işyeri bulunduğu tespit edilenlere bu amaçlarla kullandırılan krediler dolayısıyla lehe alınacak paralar, banka ve sigorta muameleleri vergisinden istisnadır.
Bu Kanun kapsamındaki iş, işlem ve uygulamalar, Bakanlık, TOKİ, İller Bankası Anonim Şirketi ve İdarenin, sermayesinin yarısından fazlasına sahip oldukları şirketleri tarafından yürütülüyor ise, bu şirketlerce yapılan iş, işlem ve uygulamalarda da bu fıkrada belirtilen vergi, harç ve ücret muafiyetleri uygulanır.” şeklinde hüküm kurulmuştur.” Hükümde de görüleceği üzere muafiyet yalnızca tapu harcına yönelik değildir. Vergiler ve kıymetli evraklara ilişkin de çeşitli muafiyetler sağlamaktadır.
Tapu Harcı Yüzde Kaçtır?
Tapu harcı, deviri yapılan tapunun, işlemi yapan tapu müdürlüğü vasıtası ile vergi müdürlüğüne ödenen ve satış bedelinin yüzde 4’ünden oluşan tutardır. Ayrıca her yıl belirlenen bir döner sermaye ücreti de ödenmektedir. Yukarıda belirtmiş olduğumuz Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun 7. Maddesinin 9. Fıkrasındaki düzenleme gereğince kentsel dönüşüm adı altında yapılan projelerde yüzde dörtlük tapu harcından ve döner sermaye ücretinden muaftır.
Tapu Harcı İade Edilebilir Mi?
Kentsel dönüşüm işlemlerinde tapu işlemleri ücretten muaf olmasına rağmen alınan tapu harçları iade alınabilecektir. Kanunda açıkça kentsel dönüşüm çerçevesinde yapılacak işlemlerdeki muafiyetler sayılmış olsa da uygulamada yaşanan aksaklıklar nedeniyle, bazı tapu müdürlükleri veya diğer kurumlar işlemlerden ücret almaktadır. Ancak en önemli gider olan tapu harcının kentsel dönüşüm sonrası yapılan ilk devirde alınması durumunda iadesi için idareden talepte bulunulabilecek ve talebin yerine getirilmemesi durumunda dava yoluyla ödenen ücretler geri alınabilecektir.
Kentsel dönüşüm çerçevesinde projeyi TOKİ’nin veya özel bir müteahhidin yapması arasında bir fark bulunmamaktadır. İşlem kat karşılığı inşaat sözleşmesi, iş sahibi müteahhitten devir şeklinde olabilecektir. Önemli olan yapılan iş ve işlemlerin Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında belirtilerek ve ilgili makamlardan onay alınarak yapılmasıdır. Projelerin ilgili makam onayıyla başlaması durumunda, proje sonundaki muafiyetlerden faydalanılabilecektir.
Tapu Harcını İade Almak İçin İzlenecek Yol Nedir?
Öncelikle belirtmek gerekir ki vergi hatalarına ilişkin iade taleplerinde zaman aşımı 5 yıldır. 5 yıllık süre, ödemenin yapıldığı vergi yılından itibaren 5 yıl sonraki vergi yılının son gününe kadar talep edilebilecektir. Yapılması gereken işlemleri sırasıyla şöyledir;
-Vergi ödemesinin yapıldığı vergi dairesine, ödemeye ilişkin elde bulunan belge ve bilgilerle birlikte bir dilekçe yazılarak iade talebinde bulunulur,
-Vergi müdürlüğü bu durumda açık ve net bir vergi hatası tespitinde bulunursa vergi iadesinde bulunacaktır. Ancak 30 gün içerisinde cevap vermez veya bu süre içerisinde olumsuz bir cevap verilirse, Maliye bakanlığına şikayet yoluna gidilebilecektir,
-Maliye Bakanlığına hitaben yapılacak iade talebine 30 gün içerisinde cevap verilmez veya olumuz cevap verilirse, karar dava edilebilecektir,
-Vergi müdürlüğünün bağlı bulunduğu vergi mahkemesine hitaben yazılacak bir dilekçe ile 30 gün içerisinde harç iadesine ilişkin dava açılabilecektir,
-Talepte yasal faize de yer vermekte fayda vardır. Zira davanın kabulü halinde yasal faizi ile birlikte ödeme yapılması gerekmektedir,
-Kesinleşmiş mahkeme kararına ve başvuru yapılmış olmasına rağmen 30 gün içerisinde ödeme yapılmaması durumunda ilamlı icra takibi başlatılarak, tahsil edilir.
Kocaeli’de Tapu Harcı İadesi
Kocaeli’de kentsel dönüşüm projeleri kapsamında yapılan işlemlerinizde muaf olunmasına rağmen harç ve ücretler alınmış ise ofisimizle irtibata geçebilirsiniz. İdareye başvuru süreçleri ve dava süreci avukatlarımız tarafından itina ile takip edilerek, muaf olmanıza rağmen ödemiş olduğunuz tutarlara en hızlı şekilde kavuşabilirsiniz. Kocaeli İzmit’te bulunan ofisimiz, başta Kocaeli’de olan iade işlemleri olmak üzere ülkemizin dört bir yanından gelen iş ve işlemleri de yürütmeye devam etmektedir.
Kocaeli’de Tapu Harcı Nasıl İade Alınır?
Kocaeli’de kentsel dönüşüm projesi çerçevesinde yapılan işlemlerde muaf olunan ücretlerin alınması durumunda öncelikle ücretin ödendiği vergi dairesinden talepte bulunulmaktadır. Talebin yerine getirilmemesi durumunda Maliye Bakanlığı’na başvuru yapılmaktadır. Talebin yine yerine getirilmemesi durumunda ise dava yoluna gidilecektir. Kocaeli’de yapılan işlemler için Kocaeli Vergi Mahkemeleri davada yetkili ve görevli olacaktır.
Not: Ayrıca Kıdem Ve İhbar Tazminatı Nedir? başlıklı çok okunan konumuza göz atabilirsiniz.