Miras Hukuku kapsamında, sizler için miras paylaşımı ve itiraz süreçleri başlıklı yazımız ile süreç içerisinde yaşayacağınız tüm aşamaları ve sorunları açıklamaya çalıştık.
1-) Mirasın Tespiti ve Taksimi
Mirasın paylaştırılabilmesi için öncelikle miras kalan mal veya malların, bankadaki hesapların, paraların, borçların tespiti gerekmektedir. Mirasın öncelikle belirlenmesi ve daha sonra mirasçıların aralarında anlaşması halinde taksimi ile kısa ve hızlı bir şekilde süreç tamamlanabilecektir. Bunun için izlenmesi gereken yollar şu şekildedir.
1.1-) Terekenin Tespiti:
Tereke, miras bırakanın mal varlığı ile borçlarından oluşan, kısaca miras kalan her şeydir. Terekenin tespiti yani miras bırakanın malları ve borçlarını tespit etmek her zaman kolay ve mümkün olmayabilir. Bu durumda Terekenin Tespiti davası açılarak, tüm resmi kurum kuruluşlarla yazışmalar yapılır ve tereke tespit edilir.
1.2-) Vergilerin Ödenmesi:
Özellikle taşınmaz malların, mirasçılar üzerine intikali için veraset ve intikal vergisi başta olmak üzere, kayıtlarda görünen diğer vergi ve harçların da ödenmesi gerekecektir. Aksi halde intikal yapılamayacak ve mirasçılar üzerine yasal kayıt işlemini yapmak mümkün olmayacaktır.
1.3-) Mirasın Taksimi
Mirasçılar Arasında Anlaşma: Mirasçılar, mirasın hangi şartlarda ve oranda paylaşılacağı konusunda aralarında anlaşmaya yapabilirler. Yapılacak anlaşma yazılı ve noter onaylı olması gerekmektedir. Aksi halde taksim sözleşmesi geçerli olmayacaktır.
Miras Taksim Sözleşmesi: Yukarıda bahsetmiş olduğumuz miras taksim sözleşmesinin kurulması için tüm yasal mirasçıların aralarında anlaşması yeterlidir. Hazırlanan belge notere tasdik ettirilmelidir. Aksi halde geçerli olmayacaktır. Sözleşmenin şartlarını ve paylaşımı diledikleri gibi yapmak mirasçıların elindedir.
Tapuda ve Noterde Tescil: Taşınmaz mallar için tapuda, araç için noterde olmak üzere, miras taksim sözleşmesi doğrultusunda işlemler yapılmalı ve anlaşmalar resmiyet kazanmalıdır.
2-) Mirasın Reddi ve Kabulü
Miras kalan mirasçılar, mirası kabul etmek zorunda değillerdir. Zira miras kalan durumlarda mirasçılar borçlardan da sorumlu olacağından özellikle borca batık durumlarda mirasçıların mirası kabul etmemeleri kendileri için daha faydalı olacaktır. Mirasın kabulü için ise herhangi bir fiil veya beyana gerek bulunmamaktadır. Mirasın reddi 2 şekilde olabilmektedir;
Mirasın Gerçek Reddi: Miras bırakanın ölümünün öğrenilmesinin üzerinden 3 aylık süre içerisinde mirasçının son yerleşim yeri Sulh Hukuk mahkemesinde açılacak dava mirasın gerçek reddidir. Süresi içerisinde açılan davada mutlak suretle mirasın reddine karar verilecektir.
Mirasın Hükmen Reddi: Miras bırakanın borca batık olması durumunda her zaman açılabilecektir. Asliye Hukuk mahkemelerinde açılacak bu dava için miras bırakanın terekesinin borca batık olduğunun ispatlanması gerekmektedir. Bu durumda da mirasın reddine karar verilecek ve mirasçılar borçlardan sorumlu olmayacaklardır.
3-) Mirasçılar Arasında Anlaşmazlıklar:
Uygulamada çokça karşılaşıldığı üzere, mirasçılar arasında çeşitli uyuşmazlıklar ve anlaşmazlıklar çıkmaktadır. Bunların çözümü için de çeşitli davalar açılmaktadır. Bunlardan en yaygın görünenleri şu şekildedir;
- Ecrimisil Davası: Miras kalan taşınmaz malların kullanımında, bazı mirasçıların diğerlerinin rızası olmadan mülkü kullanması veya kullandırtarak kira geliri elde etmesi durumunda açılan davalardır. Bu davalarda, hakkı ihlal edilen mirasçı, hakkını ihlal eden mirasçıdan haksız işgal tazminatı talep edebilecektir.
- Miras Taksim Davası: Mirasçıların miras kalan malların paylaşılması konusunda anlaşamamaları durumunda açılan davalardır. Mahkeme, mirasın, mirasçılar arasında adil bir şekilde paylaştırılmasını, gerekirse bölünemeyen bir taşınmaz için denkleştirme ücretinin ödenmesine karar verecektir.
- Mirasçılık Belgesi (veraset ilamı) Davası: Mirasçıların kimler olduğunu belirlemek için, herhangi bir mirasçı veya mahkemece yetkilendirilen kişi tarafından noterden veya mahkemeden alınan belgedir.
- Mirasçılık Belgesinin İptali ve Yeniden Verilmesi Davası: Mahkeme tarafından yanlış mirasçılık belgesi verilmesi veya sahte mirasçılık belgelerinin iptali için açılan davalardır.
- Tenkisi Davası: Miras bırakanın, yasal mirasçılarının saklı paylarını ihlal eden tasarrufları iptal etmek için veya saklı paylarına gelen tutarların taraflarına ödenmesi için açılan davalardır. Tenkis davası, yapılan işlem sonucu aşırı yararlanan ve saklı payların ihlal edilmesine neden olan işlemin tarafına karşı açılacaktır.
- Muris Muvazaasına Dayalı Tapu İptali ve Tescili Davası: Miras bırakanın, mirasçılarının haklarında değişiklik yapmak, ihlal etmek amacıyla yaptığı tasarrufların iptali ile terekeye yeniden dönmesini sağlayan davalardır.
- Vasiyetnamenin İptali Davası: Vasiyetnamenin hata, hile, aldatma gibi irade sakatlıkları veya diğer nedenlerle hukuka ve gerçeğe aykırı bir şekilde düzenlendiğini iddia eden mirasçılar tarafından açılan davadır.
- Ortaklığın Giderilmesi (İzale-i Şuyu ) davası: Mirasçıların, taşınır veya taşınmaz malların paylaşılmasında anlaşamaması sonucunda aynen taksim veya satış suretiyle ortaklığın giderilmesini öngören davadır. Mirasçılardan herhangi birisinin bu davayı açması yeterlidir.
- Tescile Zorlama Davası: Mirasçıların usule uygun şekilde aralarında yapmış olduğu taksim sözleşmesine rağmen taşınmazın / taşınırın devrinden kaçınan diğer mirasçıya karşı açılarak, tescil işleminin mahkeme vasıtası ile yapılmasını sağlayan davadır.
4-) Miras Paylaşımında Hukuki Süreçler
Mirasçılar, miras bırakanın ölümü üzerine yaşadıkları üzüntünün yanında miras kalan mallara ve haklarına zarar gelmemesi için endişelenmektedirler. Bu durumda izlenmesi gereken yolları sizlere kısaca aktararak hem aklınızdaki soru işaretlerini gidermek hem de hak kaybına uğramamanızı sağlamaktayız. Mirasçı olarak izlenmesi gereken hukuki süreçler şu şekildedir;
- Veraset İlamının (Mirasçılık Belgesinin) Çıkarılması: Miras paylaşımının ilk adımı, veraset ilamının (mirasçılık belgesinin) çıkarılmasıdır. Bu belge, mirasçıların kimler olduğunu ve miras paylarını gösterir ve tüm miras işlemleri bu belge ile yapılır.
- Mirasın Tespiti ve Değerlendirilmesi: Mirasçılar tarafından yapılan araştırma veya terekenin tespiti davası sonrası, miras bırakanın terekesi yani miras tespit edilir.
- Borç ve Yükümlülüklerin Karşılanması: Miras bırakanın borçları, yükümlülükleri, vergi borçları tespit edilip, mirasın paylaşımından önce bu borçlar ve vergiler ödenir
- Mirasın Paylaşımı: Miras, yasal mirasçılar arasında anlaşmaları doğrultusunda paylaştırılır. Eğer ki mirasçılar anlaşamazlar ise mahkemeye başvurulabilirler. Mahkeme tarafından aynen taksim veya satış sureti ile paylaşım yapılacaktır.
- Vasiyetnamenin Açılması: Miras bırakan vasiyetname bırakmış ise bu vasiyetname sulh hukuk mahkemesi aracılığı ile açılıp yasal mirasçılara tebliğ edilerek yasallık kazanması sağlanır.
- Mirasın Reddi: Mirasçılar, mirası reddetme hakkına sahiptir. Mirası tüm mirasçılar birlikte reddedebileceği gibi talep eden bir takım mirasçılar da red işlemini kendi adlarına sonuç doğuracak şekilde yapabileceklerdir.
Sizler için yukarıda Miras Hukuku alanında en çok yaşanan uyuşmazlıklar, izlenmesi gereken yollar, başvuruların ve davalarım hangi aşamada ve nereye açılacağına ilişkin bilgilendirmelerde bulunduk. Bu kısa bilgiler ile aklınızdaki soru işaretlerini gidermeye çalışmış olsak da hak kaybına uğramamak, yanlış bir işlem yapmamak için alınanda uzman avukatlardan destek almanızı tavsiye ederiz. Miras Hukuku alanında uzman kadrosu ile hizmet vermekte olan ofisimizle iletişime geçebilirsiniz.