Sanal Para Hesapları Haczedilebilir Mi?
Son zamanlarda hayatımızın merkezinde yer alan ve neredeyse saniye saniye takip ettiğimiz bir alan oluştu. Sanal paralardan özellikle Bitcoin yıllardır mevcut ancak hiçbir zaman şuan ki popülerliğine ulaşmamıştı. Parasını değerlendirmek ve kâr etmek isteyen insanların büyük hayallerle giriş yapmış olduğu sanal para piyasasında işlem yapabilmek için belli başlı uygulamalara veya sitelere üye olmak gerekiyor. Sanal paralara yatırım yapabilmek için; dünyadaki tüm Coin’lere ulaşılmasını ve kolayca işlem yapılabilmesini sağlayan, Paribu, Binance, BtcTürk, Bitexen, Ftx, Icrypex gibi uygulamalar başta olmak üzere bir çok uygulama ve kuruluş/şirket üzerinden işlemler yapılabilmektedir. Anılan şirketlerden işlem yapılabilmesi için kişisel bilgilerinizi doğruladığınız hesaplar açmanız gerekmektedir. Hesap açıldıktan sonra ise dilediğiniz Coin’i alıp satabilir ve işlem yapabilirsiniz. Peki anılan şirketlerin yabancı olması veya paranın sanal olması İcra İflas Kanunu çerçevesinde hesaplarda bulunan malvarlığının haczedilmesini engeller mi? Şimdi bu sorunun cevabını bulmaya çalışalım.
Özellikle bankalar başta olmak üzere borçlunun, üçüncü kişide olan malvarlığı veya alacağının, haczedilebilmesi için İİK m. 89’da düzenleme mevcuttur.
– Alacaklar ve üçüncü şahıs elinde haczedilen mallar hakkında:
Madde 89 – (Değişik: 18/2/1965-538/49 md.) Hamiline ait olmıyan veya cirosu kabil bir senetle müstenit bulunmıyan alacak veya sair bir talep hakkı veya borçlunun üçüncü şahıs elindeki taşınır bir malı haczedilirse icra memuru; borçlu olan hakiki veya hükmi şahsa bundan böyle borcunu ancak icra dairesine ödiyebileceğini ve takip borçlusuna yapılan ödemenin muteber olmadığını veya malı elinde bulunduran üçüncü şahsa bundan böyle taşınır malı ancak icra dairesine teslim edebileceğini, malı takip borçlusuna vermemesini, aksi takdirde malın bedelini icra dairesine ödemek zorunda kalacağını bildirir (Haciz ihbarnamesi).Bu haciz ihbarnamesinde, ayrıca 2, 3 ve 4 üncü fıkra hükümleri de üçüncü şahsa bildirilir. Üçüncü şahıs; borcu olmadığı veya malın yedinde bulunmadığı veya haciz ihbarnamesinin tebliğinden önce borç ödenmiş veya mal istihlak edilmiş veya kusuru olmaksızın telef olmuş veya malın borçluya ait olmadığı veya malın kendisine rehnedilmiş olduğu veya alacak borçluya veya emrettiği yere verilmiş olduğu gibi bir iddiada ise, keyfiyeti, haciz ihbarnamesinin kendisine tebliğinden itibaren yedi gün içinde icra dairesine yazılı veya sözlü olarak bildirmeye mecburdur. (Değişik üçüncü fıkra: 17/7/2003-4949/22 md.) Üçüncü şahıs, haciz ihbarnamesinin kendisine tebliğinden itibaren yedi gün içinde itiraz etmezse, mal yedinde veya borç zimmetinde sayılır ve kendisine gönderilen haciz ihbarnamesine süresinde itiraz etmediği, bu nedenle de malın yedinde veya borcun zimmetinde sayıldığı ikinci bir ihbarname ile bildirilir. Bu ikinci ihbarnamede ayrıca, üçüncü şahsın ihbarnamenin kendisine tebliğinden itibaren yedi gün içinde ikinci fıkrada belirtilen sebeplerle itirazda bulunması, itirazda bulunmadığı takdirde zimmetinde sayılan borcu icra dairesine ödemesi veya yedinde sayılan malı icra dairesine teslim etmesi istenir. İkinci ihbarnameye süresi içinde itiraz etmeyen ve zimmetinde sayılan borcu icra dairesine ödemeyen veya yedinde sayılan malı icra dairesine teslim etmeyen üçüncü şahsa onbeş gün içinde parayı icra dairesine ödemesi veya yedinde sayılan malı teslim etmesi yahut bu süre içinde menfi tespit davası açması, aksi takdirde zimmetinde sayılan borcu ödemeye veya yedinde sayılan malı teslime zorlanacağı bildirilir.
Bu bildirimi alan üçüncü şahıs, icra takibinin yapıldığı veya yerleşim yerinin bulunduğu yer mahkemesinde süresi içinde menfi tespit davası açtığına dair belgeyi bildirimin yapıldığı tarihten itibaren yirmi gün içinde ilgili icra dairesine teslim ettiği takdirde, hakkında yürütülen cebri icra işlemleri menfi tespit davası sonunda verilen kararın kesinleşmesine kadar durur. Bu süre içinde 106 ncı maddede belirtilen süreler işlemez. Bu davada üçüncü şahıs, takip borçlusuna borçlu olmadığını veya malın takip borçlusuna ait olmadığını ispat etmeye mecburdur. Üçüncü şahıs açtığı bu davayı kaybederse, mahkemece, dava konusu şeyin yüzde yirmisinden aşağı olmamak üzere bir tazminata mahkûm edilir. Bu fıkraya göre açılacak menfi tespit davaları maktu harca tabidir. (1) Üçüncü şahıs, haciz ihbarnamesine müddeti içinde itiraz ederse, alacaklı, üçüncü şahsın verdiği cevabın aksini icra mahkemesinde ispat ederek üçüncü şahsın 338 inci maddenin 1 inci fıkrası hükmüne göre cezalandırılmasını ve ayrıca tazminata mahküm edilmesini istiyebilir. İcra mahkemesi, tazminat hakkındaki davayı genel hükümlere göre halleder. Üçüncü şahıs, kusuru olmaksızın bir mani sebebiyle müddeti içinde haciz ihbarnamesine itiraz etmediği takdirde 65 inci madde hükmü uygulanır. (Değişik son cümle: 17/7/2003-4949/22 md.) Her hâlde üçüncü şahıs, borçlu ile kötü niyetli alacaklıya karşı dava açarak ödemek zorunda kaldığı paranın veya teslim ettiği malın iadesini isteyebilir. Malın teslimi mümkün olmazsa, alacaklı icra mahkemesine müracaatla değerini üçüncü şahsa ödetmek hakkını haizdir.
(Değişik yedinci fıkra: 2/7/2012-6352/18 md.) Haciz ihbarnamesi, borçlunun hak ve alacaklarının bulunabileceği bir tüzel kişinin veya müessesenin şubesine veya tüm şubelerini kapsayacak şekilde merkezine tebliğ edilir. Haciz ihbarnamesinin tebliğ edildiği merkez, tüm şubeleri veya birimlerini kapsayacak şekilde beyanda bulunmakla yükümlüdür. Üçüncü şahsın beyanı hiçbir harc ve resme tabi değildir. Bu madde hükmü,memuriyeti hasebiyle hakikate muhalif beyanda bulunan memurlar hakkında da uygulanır. (Ek fıkra:6/12/2018-7155/12 md.) Bu madde uyarınca haciz ihbarnamelerinin bildirimi ve bu ihbarnamelere verilecek cevaplar, güvenli elektronik imza kullanılmak suretiyle Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi ve bu sisteme entegre bilişim sistemleri üzerinden de yapılabilir. Bu usulle yapılan bildirim tebliğ yerine geçer.
Yukarıda yer alan düzenleme neticesinde borçlunun üçüncü kişilerdeki malvarlıkları veya alacakları haczedilebilmektedir. Uygulamada 89/1 Haciz İhbarnamesi olarak adlandırılan ihbarname ile ilgili kuruma gönderilecek müzekkerede; borçlu bilgileri, borç miktarı ile birlikte, borçlunun bulunan malvarlığı veya alacağının borç çerçevesinde bloke edilmesi gerektiği bilgileri yer alır. Tabii ki 89/1 Haciz İhbarnamesini göndermeye yetkili kurum takibin başlatıldığı icra müdürlüğüdür.
Yukarıda bir kısmını saymış olduğumuz şirketlerde hesapları bulunan borçlular için ilgili şirketlere 89/1 haciz ihbarnamesi gönderilmesi durumunda ilgili şirket müzekkerde yer alan işlemleri yapmakla yükümlüdür. Dolayısıyla sanal para hesaplarında bulunan paralar haczedilebilecektir. Borçlular açısından sanal paraya yatırım yapmak, paranızı sağlama alabileceğiniz, haciz işlemlerinden kaçabileceğiniz bir alan değildir. Alacaklılar açısından ise son derece yaygınlaşmış olan sanal para yatırımına yönelik, bankalar gibi yatırım hesabı açılabilecek ilgili şirketlere/kurumlara 89/1 haciz ihbarnamesi göndermek adeta bir zorunluluk haline gelmiştir.
KOCAELİ’DE İcra İflas Hukuku’na İlişkin İş ve İşlemler
Kocaeli ilinde bulunan avukatlık ofisimize gelerek KOCAELİ’de 89/1 Haciz İhbarnamesi süreciyle ilgili bilgi alabilir, İcra ve İflas Hukuku alanında uzman avukatlarımıza danışabilirsiniz. Kocaeli/İzmit bölgesinde değilseniz, iletişim kısmında yer alan mail adresimiz ve telefon numaramız ile avukatlarımızla irtibata geçebilirsiniz.