Ortaklığın Giderilmesi (İzale-i Şuyu) Davası
Ortaklığın Giderilmesi Davası, paylı veya elbirliği şeklinde, birden fazla kişinin hisseli olarak malik olduğu taşınır veya taşınmaz mallarda, mahkeme tarafından ortaklık durumunun sona erdirilmesi talebiyle açılan bir davadır. Mahkeme malın satılarak parasının hissedarlar arasında paylaştırılmasına karar verebileceği gibi; payları oranında hissedarlara taksimi suretiyle mülkiyetin her mal sahibi adına bireysel olarak teminine yönelik de karar verebilir.
TMK Madde 698- Hukukî bir işlem gereğince veya paylı malın sürekli bir amaca özgülenmiş olması sebebiyle paylı mülkiyeti devam ettirme yükümlülüğü bulunmadıkça, paydaşlardan her biri malın paylaşılmasını isteyebilir.
Ortaklığın Giderilmesi davası Görevli ve Yetkili Mahkeme
İzale-i Şüyu davasında görevli mahkeme Sulh Hukuk Mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise dava konusu taşınmazın bulunduğu yer mahkemesi, dava konusu taşınmaz değil ise –aksine bir düzenleme olmadıkça- davalının yerleşim yeri mahkemesidir. Örneğin; İzmit ilçesinde bulunan bir gayrimenkul için davanın Kocaeli Sulh Hukuk Mahkemelerinde açılması gerekmektedir.
HMK Madde 12– (1) Taşınmaz üzerindeki ayni hakka ilişkin veya ayni hak sahipliğinde
değişikliğe yol açabilecek davalar ile taşınmazın zilyetliğine yahut alıkoyma hakkına ilişkin
davalarda, taşınmazın bulunduğu yer mahkemesi kesin yetkilidir.
Ortaklığın Giderilmesi Davası Tarafları Kimler Olabilir?
İzale-i şüyu davası herhangi bir taşınır veya taşınmaz mal üzerinde hisseli olarak malik olan bir paydaş tarafından açılabileceği gibi birkaç paydaşın bir araya gelmesiyle de açılabilir. Bu davada davalı olarak davayı açan paydaşlar haricindeki diğer paydaşlar gösterilir. Tüm paydaşlar paylaşma konusunda hemfikir ise zaten bu davanın açılmasına gerek yoktur; malikler tasarruf yetkilerini kullanarak ortak irade ile ulaştıkları bir paylaşma mutabakatıyla ortaklığın sona erdirilerek hissedarların bireysel mülkiyete geçmesine veya malın satılmasına her zaman karar verebilirler.
Taşınır veya taşınmaz malın hissedarlarının sayıca fazla olması veya hissedarlardan birinin vefat etmiş olması durumunda; taraf teşkilini sağlamak güçleşebilir. Bu sebeple bu davanın bir İzaleyi Şüyu Kocaeli Avukatı tarafından takip edilmesi hak kaybına uğramamanız açısından elzemdir.
Ortaklığın Giderilmesi Davası Masrafları Ne Kadar?
İzale-i şüyu davalarında maktu harç alınacağı öngörülmüştür; bu sebeple çok yüksek değerli bir taşınmaz için dava açılmış olsa bile harç miktarı değişmez.
Mahkemeye yatırılacak gider avansı ise dava konusunun niteliğine göre, taraf sayısına göre yapılacak bilirkişi incelemesi ve keşif durumuna göre değişecektir.
Davanın sonunda davacı veya davalılar tarafından yapılan masraflar tüm paydaşlara hisseleri oranında yükletilecektir. Yani izaleyi şüyu davasında klasik bir alacak davasında olduğu gibi davayı kaybeden tarafın dava sonunda tüm mahkeme giderlerinden sorumlu olması söz konusu değildir. Dava tüm hissedarları aynı ölçüde etkilediği için masraflar da tüm hissedarlara hisseleri oranında yansıtılır.
Mahkemenin Kararları
TMK Madde 699– Paylaşma, malın aynen bölüşülmesi veya pazarlık ya da artırmayla satılarak bedelinin bölüşülmesi biçiminde gerçekleştirilir. Paylaşma biçiminde uyuşma sağlanamazsa, paydaşlardan birinin istemi üzerine hâkim, malın aynen bölünerek paylaştırılmasına, bölünen parçaların değerlerinin birbirine denk düşmemesi hâlinde eksik değerdeki parçaya para eklenerek denkleştirme sağlanmasına karar verir.
A-) Mahkeme Aynen Taksim Suretiyle Ortaklığın Giderilmesine Karar Verebilir:
Yani mahkeme dava konusu taşınır veya taşınmaz malı –eğer ki malın niteliği uygunsa ve bölünmesi durumunda ciddi bir değer kaybı olmayacaksa- hissedarla hisseleri oranında paylaştırabilir.
Mahkemenin bu şekilde karar verebilmesi için hissedarların tamamının anlaşmış olması veya; hissedarlardan birinin mahkemeden aynen taksim talep etmesi gerekir. Bu durumda mahkeme öncelikli olarak malın aynen taksim suretiyle paylaştırılabilecek olup olmadığını denetler ve inceler.
Aynen taksimin mümkün olduğu durumlarda belirlenen paylar arasında değer farkları meydana gelebilir; bu durumda mahkeme tarafların birbirlerine bir bedel ödemesine bu suretle denkleştirmenin sağlanmasına karar verecektir.
B-) Mahkeme Ortaklığın Satış Suretiyle Giderilmesine Karar Verebilir:
Bu durumda mahkeme dava konusu taşınır veya taşınmazın satış memurluğu veya icra dairesi marifetiyle satılmasına ve satış tutarının hissedarlara hisseleri oranında paylaştırılmasına karar verecektir. Satış merci tarafından belirlenen tarihte açık artırma şeklinde yapılır. Satış konusu malın değerinin tespiti için kıymet takdiri düzenlenir. Hissedarlardan her biri dilerse ihaleye katılıp pey sürme hakkına sahiptir. Paydaşlar anlaşıp mahkemeden yazılı bir talepte bulunurlarsa artırma sadece paydaşlar arasında da yapılabilir.
Kocaeli’de Ortaklığın Giderilmesi Davası:
Ortaklığın giderilmesi davasıyla alakalı diğer sorularınız için Kocaeli’de bulunan büromuza başvurabilir, ayrıca konuyla alakalı ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİ (İZALE-İ ŞUYU) DİLEKÇE ÖRNEĞİ yazımızı da inceleyebilirsiniz.