Miras Tenkis Davası Nedir?

Miras hukuku başlığı altında düzenlenen tenkis davası; murisin saklı pay sahibi mirasçıların saklı paylarına tecavüz eden ölüme bağlı tasarruflarda bulunduğu durumlarda mirasçıların saklı paylarını elde etmek üzere açabilecekleri davadır. Türk Medeni Kanunu‘nun 560. maddesinde şu düzenleme ile yer bulmuştur:

“Madde 560- Saklı paylarının karşılığını alamayan mirasçılar, mirasbırakanın tasarruf edebileceği kısmı aşan tasarruflarının tenkisini dava edebilirler.

Yasal mirasçıların paylarına ilişkin olarak tasarrufta yer alan kurallar, mirasbırakanın arzusunun başka türlü olduğu tasarruftan anlaşılmadıkça, sadece paylaştırma kuralları sayılır.”

Miras Saklı Pay ve Saklı Pay Mirasçısı Nedir?

Saklı pay mirasçıların, mirasbırakanın ölüme bağlı tasarruflar ile müdahale edemeyeceği tereke değerini ifade eder. Diğer bir deyişle saklı pay sahibi mirasçı iseniz murisiniz sizin saklı payınıza müdahale eden vasiyette bulunamayacaktır. Buna ilişkin kanuni düzenleme şu şekildedir:

“Madde 505- (Değişik birinci fıkra: 4/5/2007-5650/1 md.) Mirasçı olarak altsoyu, ana ve babası veya eşi bulunan miras bırakan, mirasının saklı paylar dışında kalan kısmında ölüme bağlı tasarrufta bulunabilir.
Bu mirasçılardan hiç biri yoksa, mirasbırakan mirasının tamamında tasarruf edebilir.”

Yukarıda belirtildiği gibi saklı pay sahibi mirasçılar murisin altsoyu yani çocukları ve/veya torunları, ana babası ve eşidir. Yani eğer vefat eden muris sizin babanız ve/veya dedeniz, çocuğunuz ya da eşiniz ise saklı pay hakkınız var demektir.

Miras Saklı Pay Oranları Nedir?

Saklı pay miktarı oran olarak ifade edilir ve bu oran yasal miras payı üzerinden hesaplanarak terekenin tamamında ne kadar karşılık geldiği hesaplanır.

• Altsoyun saklı pay oranı: Altsoy için saklı pay oranı yasal miras payının yarısı olarak düzenlenmiştir. Altsoyun yasal miras payı ise mirasçı olarak eşin bulunup bulunmadığına ve kaç adet çocuk/torun olduğuna göre değişecektir. Altsoy olarak iki çocuk ve eşin birlikte mirasçı olması durumunda çocuklardan her birinin yasal miras payı oranı 3/8’dir. Saklı pay oranı da yasal miras payının yarısı olarak belirlendiği için bu ihtmalde her bir çocuğun saklı pay oranı 3/16 olarak belirlenecektir.
• Anne/babanın saklı pay oranı: Anne/babadan her biri için saklı pay oranı yasal miras dörtte biri olarak düzenlenmiştir. Anne/baba ve eşin birlikte mirasçı olduğu durumda anne ve babanın her biri ayrı ayrı 1/4 oranında yasal miras payına sahip olacaktır. Saklı pay oranı da 1/4 olarak düzenlendiği için anne ve babanın saklı pay oranı ayrı ayrı 1/16 olarak uygulanacaktır.
• Eşin saklı pay oranı: Sağ kalan eş için saklı pay oranı altsoy veya ana ve baba zümresiyle birlikte mirasçı olması hâlinde yasal payının tamamı, diğer hâllerde yasal miras payının dörtte üçü olarak düzenlenmiştir.

Tenkis Davası Hangi Sürede Açılmalıdır?

Tenkis davası açma süresi aşağıda yer alan kanuni düzenlemeden de anlaşıldığı üzere bir ve on yıllık hak düşürücü sürelere bağlanmıştır.

“Madde 571- Tenkis davası açma hakkı, mirasçıların saklı paylarının zedelendiğini öğrendikleri tarihten başlayarak bir yıl ve her hâlde vasiyetnamelerde açılma tarihinin, diğer tasarruflarda mirasın açılması tarihinin üzerinden on yıl geçmekle düşer.
Bir tasarrufun iptali bir öncekinin yürürlüğe girmesini sağlarsa, süreler iptal kararının kesinleşmesi tarihinde işlemeye başlar.
Tenkis iddiası, def’i yoluyla her zaman ileri sürülebilir.”

Tenkis Davası Görevli ve Yetkili Mahkeme Nedir?

Tenkis davalarına bakmaya görevli mahkeme asliye hukuk mahkemeleridir, yetkili mahkeme ise genel yetki kurallarına göre belirlenecektir. Örneğin tenkise konu malvarlığı Kocaeli Kandıra’da ise bulunan bir taşınmaz ise tenkis davası Kandıra Asliye Hukuk Mahkemesinde açılmalıdır.

Benzer konulu “Mirasta Denkleştirme Nedir?” adlı yazımızı buraya tıklayarak inceleyebilirsiniz. Konuyla ilgili danışmanlık ve hukuki destek almak için Kocaeli’de bulunan avukatlık büromuzla iletişime geçebilirsiniz.

Not: Ayrıca Miras Hukukuna genel bir bakış atarak kısa bilgilendirmeler edinebileceğiniz Miras Avukatı başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.