Kıdem Ve İhbar Tazminatı Nedir?
Kıdem ve ihbar tazminatı, işçiler açısından en çok merak edilen konular arasında yer almaktadır. Çünkü işçiler emeklerinin karşılığı olan hak ettikleri bu ücretlere hangi usuller sonrası ulaşacağını bilmek istemektedir.
İşçi kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için öncelikle kıdemi 1 yıl veya üzerinde bulunmalıdır. 1 yıldan az çalışmalarda kıdem tazminatı söz konusu olmayacaktır. Bu temel şartın sağlanmasından sonra 3 durumda kıdem tazminatına hak kazanabilir;
-İşçinin haklı feshi (İş kanunu madde 24)
-İşverenin haksız feshi (İş kanunu madde 25)
-Emeklilik(yaşlılık aylığı), askerlik(erkekler için), evlilik(kadınlar için), ölüm gibi İş kanunu madde 14’te sayılan durumlardan birisi nedeniyle sözleşmenin feshedilmesi durumunda kıdem tazminatına hak kazanılabilecektir.
İhbar tazminatı olarak belirttiğimiz durum, işçi veya işveren taraflarından herhangi birisi tarafından ihlal edilmesi durumunda ödenecektir. Burada amaç işçi veya işverenin, iş akdinin sonlanacağına ilişkin bilgiyi önceden vermesiyle ona ilişkin hazırlıkların yapılmasını sağlamaktır. Kanunumuzda kıdem yılına göre önel süreleri belirlenmiştir. Bunlar;
-0-6 ay arası kıdem için 2 hafta
-6 ay – 1,5 yıl için 4 hafta
-1,5 yıl – 3 yıl için 6 hafta
-3 yıl ve üzeri için 8 hafta olarak belirlenmiştir.
Sözleşmeyi sonlandırmayı düşünen işçi veya işveren taraf bu ihbar sürelerine uymak zorundadır. İhbar sürelerine uyulmadığı zaman, ihbar süresine uymayan aleyhine ihbar tazminatı ödemesine hükmedilebilir. İhbar süresince işveren işçiye, yeni bir iş arayabilmesi için günlük 2 saat izin vermesi gerekecektir. Bu iznin verilmemesi halinde de işçi ihbar tazminatına hak kazanabilecektir.
Kıdem Tazminatı Fonu Nedir?
Bilindiği üzere Cumhurbaşkanı’nın kıdem tazminatına ilişkin başka ülkelerde de yaygınca kullanılan fon sistemine geçileceği açıklaması sonrası en çok merak edilen konulardan birisi fonun nasıl işleyeceği oldu. Ancak henüz yasalaşmamış olan ve çeşitli formüller üzerine çalışılmakta olan bir durum olduğu için bu konuda net bir şey yazmak mümkün olamıyor. Kulislerde konuşulan fon modellerinden birisinin ocak 2022 itibari ile gündeme getirilerek yasalaşması bekleniyor. Gelişmeleri yakından takip ederek olası kıdem tazminatı uygulamalarında yaşanacak değişiklikleri sitemizden takip edebilirsiniz.
Kıdem Tazminatı Tavanı Nedir?
Her yıl maliye bakanlığı tarafından asgari ücret ve en yüksek memur maaşı baz alınarak aylık olarak işverenlerin sorumlu olduğu tavan fiyat açıklanmaktadır. 2021 yılı için bu fiyat 7.638,96 TL’dir. Kıdem tazminatı alacak işçi tavan fiyatın üzerinde bir maaş alıyor ise hesaplama tavan fiyat üzerinden yapılacaktır. Bu uygulamaya da kıdem tazminatı tavanı denmektedir.
Kıdem Tazminatı Nasıl Hesaplanır?
Kıdem tazminatı son alınan 30 günlük brüt (giydirilmiş) ücret üzerinden hesaplanır. Yani kıdem tazminatı almaya hak kazanan bir işçinin tüm sosyal haklar ile birlikte son 30 günlük maaşın brüt hali kıdem yılıyla çarpılması sonucu bulunur. Yıldan arta kalan günler ise arta kalan günler toplamı *( brüt ücret/365) yöntemiyle hesaplanır. Kıdem hesaplamasındaki 30 günlük brüt ücret tavan ücreti geçmiyor ise sonuçtan damga vergisi düşülecektir.
Bir örnek ile yukarıda anlatılanları açıklamak gerekirse;
En son alınan brüt ücret: 4.000 TL
Kıdem: 6 yıl 2 ay
Tavan: fiyat 7.638,96 TL
6 yıl için hesaplanacak kıdem tazminatı tutarı: 6*4.000 = 24.000 TL
2 ay için hesaplanacak kıdem tazminatı tutarı: 60*(4.000/365) = 657,53 TL
Brüt kıdem tazminatı: 24.657,53 TL
Damga vergisi çıkarıldıktan sonra Net kıdem tazminatı(binde 7,59): 24.470,38 TL
Kıdem Tazminatı Hangi Durumlarda Alınır?
1 yıl ve üzeri kıdeme sahip işçinin sözleşmeyi haklı nedenle feshetmesi, işverenin sözleşmeyi haksız olarak feshetmesi veya İş kanunu madde 14’te sayılan durumlardan birisinin varlığı halinde kıdem tazminatına hak kazanılacaktır. Özellikle madde 14’te sayılan durumların şartları ayrıntılı bir şekilde araştırılmalıdır. Örneğin emeklilik hakkının kazanılmış olması nedeniyle kıdem tazminatını alarak iş yerinden ayrılmayı isteyen işçi bu durumu işverene bildirmelidir. Buna hak kazanabilmek için 1999 öncesi veya sonrası SGK giriş kaydına göre doldurulacak yıl toplamı, prim günün doldurulması gibi şartların sağlanması gerekmektedir. Bu hususlarda herhangi bir hak kaybına uğramamak için konunun uzmanından destek almanızı tavsiye ederiz.
Kıdem Tazminatı Nasıl Alınır?
Kıdem tazminatı almaya hak kazandığını düşünen işçi, işverene bir ihtarname ile hak etmiş olduğu kıdem tazminatının hesaplanarak tarafına ödenmesini talep edebilir. Bu talebe rağmen işveren kıdem tazminatını işçiye ödemez ise işçi dava yolu ile kıdem tazminatını talep edilebilecektir.
Kocaeli’de Kıdem ve İhbar Tazminatı
Kocaeli ilinde bulunan avukatlık ofisimize gelerek kıdem ve ihbar tazminatı süreciyle ilgili bilgi alabilirsiniz. İş Hukuku alanında uzman avukatlarımıza danışabilirsiniz. Kocaeli/İzmit bölgesinde değilseniz, iletişim kısmında yer alan mail adresimiz ve telefon numaramız ile avukatlarımızla irtibata geçebilirsiniz.
Not: Ayrıca sıkça okunan Ecrimisil Nedir? Ecrimisil Bedeli Nedir? başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.