Kamulaştırma ve Kamulaştırmasız El Atma Nedir?
Kamulaştırma Nedir?
Kamulaştırma; idarenin gerçek ya da tüzel kişilerin mülkiyet hakkına kamu yararı gerekçesiyle son vermesi olarak tanımlanabilir. Örneğin, hastane inşası için o bölgede bulunan taşınmazlara devlet tarafından el koyulması bir kamulaştırma işlemidir. Her idari işlemde olduğu gibi mülkiyet hakkına ağır bir müdahale oluşturan kamulaştırma işleminde de uyulması gereken bir dizi kural mevcut olup uyulmadığı takdirde hukuka aykırı bir kamulaştırma işleminden bahsetmek ve oluşan zararın tazminini talep etmek mümkün olacaktır.
Kamulaştırmasız El Atma Nedir?
Kamulaştırmasız el atma; idarenin, gerçek ya da tüzel kişilerin mülkiyetinde olan bir taşınmaz mala, kanunda öngörülen kamulaştırma prosedürüne aykırı bir şekilde fiilen ya da hukuken el koyması olarak tanımlanabilir.
Taşınmazına hukuka uygun bir kamulaştırma işlemi olmaksızın el koyulan kişilerin mülkiyet hakları ihlal edildiği için, idare mülkiyet hakkı sahibinin haksız el koymadan doğan zararlarını karşılamakla yükümlüdür.
Yüksek yargı kararları incelendiğinde kamulaştırmasız el atmanın “hukuki el atma” ve “fiili el atma” olarak iki farklı şekilde gerçekleştiği görülmektedir.
-Hukuki el atma: İdarenin gerçek ya da tüzel kişilerin mülkiyetinde bulunan taşınmazlar hakkında bir takım kararlar alarak hukuken mülkiyet hakkı sahibinin tasarruf yetkisini kısıtlamasıdır. Örneğin; bir ticaret şirketine ait arsanın bir kısmının imar planında değişiklik yapılarak yol olarak ayrılması, malikin tasarruf yetkisini kısıtladığı için hukuki el atma olarak nitelendirilmektedir. Hukuki el atmalarda idarenin kamulaştırma işlemlerini yapması için 5 yıllık süre öngörülmüştür. Bu zaman zarfında idarece kamulaştırma işlemi yapılmaması durumunda taşınmaz maliki idari yargıda tazminat davası açma hakkına sahip olacaktır.
-Fiili el atma: İdarenin özel mülkiyete tabi bir taşınmaz malı bedelini ödemeden ve kanunda öngörülen usullere uymadan kalıcı nitelik taşıyacak şekilde zilyedine geçirmesidir. Örneğin; belediyenin inşa ettiği atık ayrıştırma tesisinin bir kısmının bir çiftçiye ait arsaya taşması durumunda fiili el atma söz konusu olacaktır.
Kamulaştırmasız El Atma Durumunda Ne Yapılmalıdır?
Kamulaştırmasız el atma sebebiyle uğranılan zararın giderilmesi için; el atmanın fiili olduğu ve geçici nitelik gösterdiği durumlarda müdahalenin men’i davası açılabilir. Fakat hukuki el atmanın söz konusu olduğu ya da fiili el atmanın kalıcı nitelikte olduğu durumlarda ise uğranılan zararın tazmini için tazminat davası açılması gerekecektir.
Hukuki el atma durumunda açılacak davalarda görevli mahkeme idare mahkemeleridir; fiili el atma durumunda ise asliye hukuk mahkemeleridir.
Kanunda herhangi bir süre öngörülmediği için ve davanın kaynağı mülkiyet hakkı olduğu için zarara uğrayan hak sahiplerinin bu davayı açmaları için mevcut bir zamanaşımı süresi söz konusu değildir.
Kocaeli’de Kamulaştırma Davaları
Kocaeli’de ya da ülkemizin herhangi bir yerinde gayrimenkul varlığınıza, kamulaştırma işlemi yapılmadan ve herhangi bir bedel ödenmeden el koyulduğunu düşünüyor ve bu konuda bilgi almak istiyorsanız iletişim kısmından bize ulaşabilirsiniz. Kocaeli’de kamulaştırmasız el atma davaları konularında alanında uzman avukatlarımız ile her zaman hizmetinizdeyiz. Bizimle iletişime geçerek randevu oluşturabilirsiniz.
Not: Ayrıca sıkça okunan ve ilginizi çekeceğini düşündüğümüz https://hukuk-ag.com/miras-avukati/ başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.